واکسن کزاز قبل از ازدواج
واکسن کزاز
کلستریدیوم تتانی یک نوع باکتری از دسته باکتریهای اسپوردار و عامل بیماری کزاز در انسان است. شکل فعال باکتری در برابر حرارت و مواد شیمیایی مقاومت چندانی ندارد، ولی اسپور آن سالها در خاک خشک و گردوغبار زنده میماند و نسبت به حرارت و مواد شیمیایی مقاومت زیادی دارد. این باکتری یک سم (اگزوتوکسین) قوی ترشح میکند که عامل اصلی بروز علائم بیماری است. علایم این بیماری با فعالیت شدید اعصاب حرکتی، سفتی و انقباض شدید عضلات مشخص میشود.
سم کزاز یک ترکیب پروتئینی است که نسبت به حرارت، مواد شیمیایی، اسیدها و قلیاها حساس میباشد و سریع تجزیه میشود. حتی الکل ۷۰ درجه آن را زود خراب میکند.منشأ عفونت که حاوی اسپور باکتری است، میتواند خاک (۲۰ تا ۶۴ درصد نمونههای خاک، آلوده هستند)، لباس کثیف، گردوغبار، مدفوع بیشتر مربوط به اسب)، خار گل، میخ، وسایل جراحی (کامل استریلنشده) باشد. بیماری در نتیجه آلودگی یک زخم (اغلب زخم عمیقی که بافت لهشده داشته باشد) با اسپور باکتری به وجود میآید. این اسپورها درون زخم در شرایط بیهوازی به فرم فعال تبدیل میشوند و سم تولید میکنند سم تولیدشده به طور موضعی عضلات همان ناحیه را منقبض میکند و همچنین از طریق رشتههای عصبی خود را به سلولهای عصبی- حرکتی در شاخ قدامی نخاع میرساند و با تحریک آنها انقباض موضعی ناحیه آلوده را تشدید میکند.
پس از آن با انتشار سم در تمام قطعات نخاعی، تمام عضلات بدن به حالت انقباض درمیآیند. تحریکپذیری شدید سلولهای عصبی شاخ قدامی باعث میشود هرگونه عامل تحریکی محیطی (هر چند ضعیف مثل تماس دست با بدن بیمار یا محرکات بینایی و شنوایی) اسپاسم عضلانی را تشدید کند.تعداد این حملات تشنج (انقباض عضلانی) و زمان آن در بیماران، بسیار متفاوت است. مشکلات تنفسی عامل بیشتر موارد منجر به مرگ در این بیماری است.